www.formanowicz.pl [start]

© Mariusz Formanowicz, 2010


GÓRECKI Florian (6 VI 1902 14 VIII 1944)

   

       Urodził się w Wielichowie, w rodzinie Franciszka i Marianny z. d. Fórmanowicz. Wychowywany był w duchu patriotycznym. Po ukończeniu 6 klasy szkoły powszechnej w Wielichowie wstąpił do Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Pod koniec 1917 wraz rodzicami wyjechał do Berlina i rozpoczął naukę w zawodzie ślusarza. Po zakończeniu I wojny światowej, po wybuchu rewolucji niemieckiej, wyjechał z rodzicami z Berlina i w grudniu 1918 wrócił do Wielichowa. Mając ukończone zaledwie 16 lat 26 grudnia tegoż roku wstąpił do organizującej się drużyny/kompanii wielichowskiej. Z kompanią tą brał udział w walkach przeciw Niemcom pod Rakoniewicami /4 I/, Rostarzewem /5 I/, Wolsztynem /5 I/, Kopanicą /11 I/ i Kargową /12 II/. W wyżej wymienionych walkach pełnił przeważnie funkcję gońca bojowego. W bitwie pod Kopanicą zgłosił się na ochotnika do działań wywiadowczych i dokładnie ustalił stanowiska niemieckiej artylerii, przez co przyczynił się do ich zdobycia. W bitwie pod Kargową doręczył rozkaz do placówki, która była po silnym ogniem niemieckich karabinów maszynowych i artylerii. W drodze powrotnej celnym rzutem granatu rozbił nieprzyjacielską obsługę k.m., lecz w tym samem czasie został przez inną drużynę nieprzyjaciela wzięty do niewoli. Dowódca kompanii wielichowskiej ppłk K.Szcześniak pisał w uzasadnieniu wniosku o odznaczenie F. Góreckiego Medalem Niepodległości: We wspomnianych wyżej potyczkach wyróżnił się Górecki nadzwyczajną odwagą w szczególności w bitwie o Kargowę przy sprytnym wykorzystaniu terenu i sytuacji uratował on cały pluton powstańców od niewoli. Dostawszy się do niewoli Pomimo bicia i gróźb rozstrzelania w trakcie przesłuchania nie zdradził Niemcom informacji na temat organizacji i uzbrojenia swojego oddziału. Został przewieziony do obozu w Grünthal koło Sagan/Żagania, następnie do obozu w Sprottau/Szprotawie i ponownie do Grünthal. W międzyczasie stanął wraz czterema innymi powstańcami wielichowskimi przed sądem wojennym w Meseritz /Międzyrzecz/ oskarżony o zdradę państwa niemieckiego i agitację. Z uwagi na to jednak, że nie służył w armii niemieckiej i jak tłumaczył się Niemcom siłą został wcielony w szeregi powstańcze został uwolniony. Dwaj inni jeńcy, jako byli żołnierze niemieccy, za nie stawianie oporu władzom polskim zostali skazani na 6 miesięcy więzienia. Po zwolnieniu przez sąd pozostał jeszcze osiem dni w areszcie i powrócił do obozu w Grünthal. 10 IX 1919 został wezwany do komendy obozu i zmuszony do podpisania deklaracji, że nie będzie walczył przeciw Niemcom pod rygorem rozstrzelania i następnego dnia został przewieziony do Leszna, gdzie 12 września został zwolniony z niewoli w ramach wymiany jeńców. Po kilkunastodniowym wypoczynku 12 października wstępuje ochotniczo do 8 Pułku Strzelców Wiekopolskich /62 Pułk Piechoty/, ale tylko pod tym warunkiem, że będzie służył na froncie. Z pułkiem tym brał udział w walkach przeciwko Ukraińcom i bolszewikom, gdzie odznaczył się wyjątkowym męstwem i odwagą (uzasadnienie do MN). Po zakończeniu wojny pozostaje na stałe w wojsku w 62 PP. W 1922 ukończył Centralną Szkołę Podoficerów Piechoty Nr 2 w Grudziądzu i awansował do stopnia kaprala /29 V/, a w następnym roku ukończył Centralną Szkołę Strzelecką w Toruniu. Ponadto ukończył zorganizowane przy 8 Pułku Saperów kurs pionierów /1923/ i kurs minerstwa /1924/. 11 XII 1923 został mianowany podoficerem zawodowym. W IV kwartale 1924, po zorganizowaniu Korpusu Ochrony Pogranicza, został przeniesiony na Wileńszczyznę do 7 Batalionu KOP „Podświle”. W międzyczasie uzupełniał swoje wykształcenie, ukończył 7 klasę Szkoły Powszechnej w Głębokiem oraz kurs gimnazjalny w zakresie 5 klas. W 1930 został awansowany na stopień sierżanta. W 1933 został odkomenderowany na okres 7 miesięcy do Centralnej Szkoły Podoficerskiej KOP w Osowcu, a następnie został przeniesiony do m. Rafajłowa /woj. stanisławowskie/, gdzie był dowódcą III plut. kompanii Rafajłowa wchodzącej w skład 1 Pułku KOP „Karpaty”. W 1935 otrzymuje kolejny awans na stopień st. sierżanta, a z dniem 1 VII 1939 zostaje awansowany do stopnia chorążego.

Po wybuchu razem z tym pułkiem brał udział w walkach z Niemcami. Po kapitulacji nie idzie do niewoli, lecz przez Węgry przedostaje się do Francji. 1 IV 1940 przybył do Coëtquidan we Francji i otrzymał przydział na stanowisko z-cy d-cy IV plutonu 1 kompanii ckm w 2 Pułku Grenadierów Wielkopolskich 1 Dywizji Grenadierów gen. Bolesława Ducha, którym dowodzi, jego dowódca z 1 Pułku KOP „Karpaty”, ppłk Władysław Ziętkiewicz. Po ataku Niemców na Francję w 1940 bierze udział w walkach dywizji Walczył między innymi na pozycji pośredniej linii Maginota na odcinku Saary. Wziął udział w bitwie pod Lagarde oraz w działaniach opóźniających nad kanałem Marna-Ren. Za wykazane w walkach męstwo odznaczony został dwukrotnie Krzyżem Walecznych. Po zaprzestaniu walk przez dywizję /21 VI 1940 / nie idzie do niewoli, lecz - zgodnie z rozkazem NW gen. W. Sikorskiego - przedostaje się do strefy nieokupowanej, skąd przedostaje się do Gibraltaru /6 X 1942/. Z Gibraltaru droga morską dotarł do Anglii /14 XI 1942/, gdzie został przydzielony do 1 Dywizji Pancernej najpierw do 10 Baonu Dragonów /17 XI 1942/, następnie do 16 Baonu Dragonów /3 XII 1942/, wreszcie do Baonu Strzelców Podhalańskich /16 IV 1943/, gdzie zostaje zastępcą dowódcy plutonu w 2 kompanii. W Anglii ukończył kurs kierowców samochodowych oraz dwukrotnie kurs szturmowy.

Z BSPodh., wchodzącym w skład 1 DPanc. gen. S. Maczka, bierze udział w walkach na ziemi francuskiej. 14 VIII 1944 wyruszył na czele patrolu na rozpoznanie do lasku w rej. Quesnay-Potigny. Lasek ten barykadował drogę 1 DPanc. w kierunku na Falaise i znajdowały się w nim niemieckie stanowiska obronne. Z patrolu nie powrócił i pierwotnie uznany został za zaginionego. Jak się później okazało, poległ w trakcie patrolu. Pochowany we wspólnym grobie na polu walki, następnie został ekshumowany i pochowany na cmentarzu Langannerie.

       Był żonaty z Zofią Klimowicz /1929/. Miał córkę Mariannę, ur. 1930 /mieszka w Białymstoku/.

Odznaczony: Krzyżem Walecznych (2x), Medalem Niepodległości, Krzyżem Zasługi, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1920, Medalem Pamiątkowym Dziesięciolecia Niepodległości. Odznaką honorową 62 PP Wlkp., Oznaką pamiątkową za wierną służbę w KOP, franc. Croix de Guerre.


Źródło: CAW: Akta personalne 856; Ap 2507; KKiMN, MN 96; Ministry of Defence, Army Rekord Centre (dok.); Dokumenty i informacje córki Marianny Konończuk /Białystok/;Wykonać „4444”. Walki 1 Dywizji Grenadierów we Francji w 1940 roku, praca zbiorowa, Londyn 1960, s. 225, 241; F. Górecki, Wspomnienia Floriana Góreckiego spisane w 1928 roku. Bitwa pod Kargową. [w:] Materiały do historii Powstania Wielkopolskiego 1918/19, Poznań 1938, s. 120-124.


autor: Zenon Jóźwiak

/opublikowano za zgodą Autora/